www.gursoch.com
(Its English version is at the end)
ਪਹਿਲੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਉਹ ਕਾਰਨ ਜੋ ਸਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਸੁਖ ਸ਼ਾਂਤੀ ਖੋਹ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝੋਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ ਹੀ ਦੁਖਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਹੀਲਾ ਹੈ; ਇਹ ਅੰਗ ੩੪੯/੩੫੦ ਉੱਤੇ ਹੈ ਜਿਸ ਤੇ ਆਪਾਂ ਅੱਜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਾਂਗੇ | ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਸਾਹਿਬ ਇੱਕ ਖੇਡ ਹੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਇਹ ਦੱਸਣ ਲਈ ਕਿ ਉਹ ਕੰਮ ਜੋ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਨਾ ਕਰ ਸਕਣ, ਕਿਉਂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ | ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਚਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਗਲਬਾਤ ਚੱਲੀ ਤੇ ਇੱਕ ਵਕ਼ਤ ਤੇ ਗੁਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਆਗੂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, " ਆਹ ਮੇਰੀ ਇੱਕ ਸੂਈ ਲੈ ਲੋਵੋ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਦ ਮੋੜ ਦੇਣਾ "| ਉੱਤਰ ਮਿਲਿਆ , " ਜਨਾਬ ਇਹ ਤਾਂ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਣਾ "| ਤਦ ਗੁਰਾਂ ਪੁੱਛਿਆ, " ਫੇਰ ਪੰਡਾ ਕਿਓਂ ਬੰਨਦੇ ਫਿਰਦੇ ਹੋ?” ਇਹ ਕਥਾ ਸੱਚੀ ਹੈ ਜਾਂ ਝੂਠੀ ਹੈ, ਸਾਡਾ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵਾਸਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਗੁਰੂਜੀ ਦੇ ਆਖੇ ਇਸ ਸੱਚ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹਾਂਗੇ ਕਿ ਇਥੋਂ ਮਨੁੱਖ ਲੈਕੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਫੇਰ ਮਾਇਆ ਦੀਆਂ ਪੰਡਾ ਖਾਤਰ ਇੰਨ੍ਹਾ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਤੋਂ ਡਿਗਦਾ ਹੀ ਕਿਉਂ ਹੈ ? ਇਸ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਜਿਉਣ ਦੀਆਂ ਆਖਰ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕੁ ਲੋੜਾਂ ਹਨ? ਜੇ ਵਿਚਾਰੀਏ ਤਦ ਬਹੁਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ; ਇੱਕ ਭੇਡ ਚਾਲ ਵਾਲੀ ਧਨ ਦੀ ਦੋੜ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਬਹੁਤੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਸਾਡੀਆਂ ਆਪ ਵਧਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ | ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਪਿਛੇ ਲੱਗਣ ਵਿਚ ਰੱਜ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਦੁਨੀਆਂ ਤਾਂ ਇਸੇ ਦੌੜ ਵਿਚ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ| ਲੋੜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਿਨ ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਹੀ ਆਨੰਦ ਵਿਚ ਰਹਿਕੇ ਜੀਵੇ ਜਾਂ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ | ਇਹੋ ਗੱਲ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ :
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧ ॥
ਤਾਲ ਮਦੀਰੇ ਘਟ ਕੇ ਘਾਟ ॥ ਦੋਲਕ ਦੁਨੀਆ ਵਾਜਹਿ ਵਾਜ ॥
ਨਾਰਦੁ ਨਾਚੈ ਕਲਿ ਕਾ ਭਾਉ ॥ ਜਤੀ ਸਤੀ ਕਹ ਰਾਖਹਿ ਪਾਉ ॥੧॥
ਅਰਥ ਨਿਚੋੜ: ਮਨ ਦੇ ਸੰਕਲਪ/ ਫੁਰਨੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਬੰਨ੍ਹੇ ਛੈਣੇ ਘੁੰਘਰੂ ਹਨ ਤੇ ਸੰਸਾਰੀ ਮੋਹ ਢੋਲਕੀ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਵੱਜ ਰਹੇ ਹਨ, ਤੇ ( ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਬਿਨਾਂ) ਮਨ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਨਚਾਰ ਬਣਿਆ ਫਿਰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਆਖ ਲਵੋ ਕਲਜੁਗ ਦਾ ਅਸਰ | ਭਲਾਂ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਜਤ ਸਤ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਥਾਂ ਕਿਹੜਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ?।1।
ਇਹ ਹੈ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੋਭੀ ਮਨ ਫਸਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੇ ਇਸੇ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਹੀ ਵਿਚਾਰਾ ਮਨੁੱਖ ਨਾਚ ਨੱਚਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ | ਇਸ ਨੂੰ ਭਲਾਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਿਥੋਂ ਮਿਲੇਗੀ ? ਇੱਕ ਤੜਫ ਵਾਲਾ ਵਾਤਾਵਰਨ ਬਣਾਕੇ, ਆਨੰਦ ਦੀ ਆਸ ਕਰਨੀ ਵੀ ਬੇਅਰਥ ਹੈ | | ਮੂੰਹ ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟਾਂ ਹਨ, ਪਰ ਦਿਲ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿਚ ਪਿਆ ਤੌਖਲੇ ਵਿੱਚ ਤੜਫਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ | ਸ਼ਾਂਤੀ ਤਦ ਆਵੇ ਜੇ ਬੰਦਾ ਪ੍ਰਭ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਬਣਾਕੇ ਜੀਵੇ; ਭਾਵ ਕੋਈ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ, ਪ੍ਰਭ ਜੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਲਿਆ; ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਲਗਣਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਵਰਤਣਾ ਹੋਵੇ, ਫੇਰ ਪ੍ਰਭ ਜੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਲਿਆ| ਬਸ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਜੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਵਸਾਕੇ ਜੀਵੀਏ, ਤਦ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਟੋਏ ਟਿੱਬੇ ਲੰਘਣੇ ਸਾਉਖੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ | ਉਂਝ ਵੀ ਜੇ ਦੂਸਰੇ ਰਸਤੇ ਤੇ ਕੁਝ ਮਿਲਦਾ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਕਰਾਂ ਦੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਵੀ ਨਾਲ ਹੀ ਚੱਲ ਪੈਂਦੇ ਹਨ | ਮਾਇਆ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਨਚਾਰ ਬਣਿਆਂ ਮਨ ਅਸ਼ਾਂਤ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ |
ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਵਿਟਹੁ ਕੁਰਬਾਣੁ ॥
ਅੰਧੀ ਦੁਨੀਆ ਸਾਹਿਬੁ ਜਾਣੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਵਾਰੀ ਜਾਵੋ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਅੰਨ੍ਹੀ ਹੋਈ ਫਿਰਦੀ ਹੈ | ।1। ਰਹਾਉ।1
ਖੁਦ ਅੰਨ੍ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਭਲਾਂ ਕੀ ਰਸਤਾ ਵਿਖਾਲੇਗੀ ? ਰਸਤਾ ਵਿਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਸਾਹਿਬ ਕਰਤਾਰ ਜੀ ਹੀ ਹਨ ਜੋ ਸੁਜਾਕੇ ਹਨ; ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੀ ਓਟ ਲਵੋ | ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੰਨ੍ਹੀ ਕਿਉਂ ਆਖਦੇ ਹਨ? ਇਹ ਗੱਲ ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ | ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਮਾਇਆ ਵਿਚ ਆਪ ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਅਧਿਆਤਮ ਚਾਨਣ ਕਿਵੇਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਦੁਨੀਆਂ ਕੋਲ ਹੈ ਕੀ? ਮਾਇਆ ਅਧੀਨ ਵਪਾਰ, ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ, ਮਾਇਆ ਦੀ ਅਨੰਤ ਦੌੜ , ਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਤਾ, ਅਹੁਦਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਦੀ ਖਿੱਚ, ਤਾਕਤ ਦੀਆਂ ਸਿਖਰਾਂ ਤੇ ਪੁੱਜਣ ਦੇ ਦਾਹਵੇ ਤੇ ਬਾਕੀ ਲਗਾਤਾਰ ਆਮ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਲੁੱਟ ਕਸੁੱਟ ਦੇ ਮੌਕੇ | ਫੇਰ ਜੇ ਅਜਿਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਪੁਛੀਏ ਕਿ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ? ਤਦ ਇਹ ਇਸ਼ਾਰਾ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਧਰਮ ਦੇ ਦਹਵੇਦਾਰਾਂ ਵੱਲ ਕਰੇਗੀ ਜੋ ਢੋਲ ਵਜਾਕੇ ਰੱਬ ਜੀ ਨੂੰ ਜੇਬ੍ਹ ਵਿਚ ਪਾ ਰੱਖਣ ਦਾ ਦਾਹਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਗਰਮ ਰੱਖਣ ਖਾਤਰ, ਹੋਰ ਆਪਣੇ ਵਰਗਿਆਂ ਤੇ ਉਂਗਲੀਆਂ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਸਤ ਹਨ; ਉਂਝ ਆਪ ਅਜੇਹੇ ਭੇਖੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕੁਝ ਦਿਸਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ | ਆਪਾਂ ਦੇਖਦੇ ਤਾਂ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਪਿਆਰੇ ਧਾਰਮਿਕ ਡੇਰੇ ਬਣਾਕੇ ਭੋਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਕੇ ਮਾਇਆ ਕਿਵੇਂ ਇਕੱਠੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ | ਅਜਿਹੇ ਮਾਇਆਧਾਰੀ ਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਦਾਹਵੇਕਾਰਾਂ ਕੋਲ ਕੁਝ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਭੜਕੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਕੁਝ ਇਸੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਤੇ ਕੁਝ ਥੋੜ੍ਹੀ ਬਹੁਤੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਦੇ ਭੁੱਖੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਵਿਚ, ਬੜੀ ਭੀੜ ਬਣਾਕੇ ਜੁੜਦੇ ਹਨ| ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਕੋਲੋਂ ਸਚਾਈ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦੀ ਆਸ ਕਰਨੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਖੇ ਬਚਨਾਂ ਤੇ ਯਕੀਨ ਕਰਨਾ ਮੂਰਖਤਾ ਹੈ ਤੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਸੇ ਤਰਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਭੇਖੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਅਧਿਆਤਮਕ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਆਸ ਰੱਖਣੀ ਵੀ ਸਿਆਣਪ ਨਹੀਂ | ਇਸ ਲਈ ਸੋਚੋ ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਤੋਂ ਅੰਨੇਂ ਆਗੂ ਕੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਹੈ ਕੀ ? ਓਹੋ ਕੁਝ ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਕੋਲ ਹੈ | ਦੀਵਾ ਤਾਂ ਕਰਤਾਰ ਜੀ ਕੋਲ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦੀਵੇ ਵਲ ਮੁੜਨ ਦੀ ਆਪਾਂ ਕਦੇ ਖੇਚਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ |
ਸਾਹਿਬ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ :
ਗੁਰੂ ਪਾਸਹੁ ਫਿਰਿ ਚੇਲਾ ਖਾਇ ॥ ਤਾਮਿ ਪਰੀਤਿ ਵਸੈ ਘਰਿ ਆਇ ॥
ਜੇ ਸਉ ਵਰ੍ਹਿਆ ਜੀਵਣ ਖਾਣੁ ॥ ਖਸਮ ਪਛਾਣੈ ਸੋ ਦਿਨੁ ਪਰਵਾਣੁ ॥੨॥
(ਗੱਲ ਹੀ ਉਲਟੀ ਹੋਈ ਪਈ ਹੈ ) ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਕੋਲੋਂ (ਦਖਸ਼ਨਾ ਦੇਣ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ) ਚੇਲਾ ਆਪ ਹੀ, ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਦਾ ਵਸੀਲਾ ਬਣਾਕੇ, ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ; ਇਸ ਲਈ ਚੇਲਿਆਂ ਨੇ ਇਹ ਖਾਣ ਖਾਤਰ ਹੀ ਪ੍ਰੀਤ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਹੈ | ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੇ ਸੌ ਵਰ੍ਹੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਜਿਉਂਦਾ ਵੀ ਰਹੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਭ ਬੇਕਾਰ ਗਈ ਸਮਝੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਦਿਨ ਤਾਂ ਓਹੋ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਨਸਾਨ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਪਾਵੇ (ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਜੀਵੇ )
ਗੁਰੂ ਜੀ ਅਗਲੇ ਵਾਕ ਰਾਹੀਂ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਹਨੇਰ ਗਰਦੀ ਵਿਚ ਗਲਤਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਵਿਚ ਐਨਾ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋ ਬੈਠਾ ਕਿ ਮਿਲਨਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ ਨੂੰ ਵੀ ਧਨ ਦੌਲਤ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੀ ਬੈਠਾ ਹੈ :
ਦਰਸਨਿ ਦੇਖਿਐ ਦਇਆ ਨ ਹੋਇ ॥ ਲਏ ਦਿਤੇ ਵਿਣੁ ਰਹੈ ਨ ਕੋਇ ॥
ਰਾਜਾ ਨਿਆਉ ਕਰੇ ਹਥਿ ਹੋਇ ॥ ਕਹੈ ਖੁਦਾਇ ਨ ਮਾਨੈ ਕੋਇ ॥੩॥
(ਵੇਖੋ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਕੋਝੀ ਹਾਲਤ) ਜੋ ਰੱਬ ਜੀ ਨੂੰ ਮੰਨ ਦੇ ਹਨ ਉਹ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਪਾਏ ਵਾਸਤੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ (ਕਿਓਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੋਹ ਧਨ ਨਾਲ ਹੈ ਰੱਬ ਜੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ) | ਹਰੇਕ ਗੱਲ ਮਾਇਆ ਨਾਲ ਜੋੜੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਿਲਣ ਗਿਲਣ ਤੇ ਸੰਸਾਰੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਲੈਣ ਦੇਣ ਅੱਗੇ ਰਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ | ਹਕੂਮਤ ਵਾਲੇ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਲਿਆਂ ਇਨਸਾਫ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ |
ਜਿਸ ਇਨਸਾਨ ਕੋਲ ਕੁਝ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਉਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਟਾਵਾਂ ਟਾਵਾਂ ਰੱਬ ਜੀ ਦਾ ਪਿਆਰਾ ਹੀ ਧਿਆਨ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਬਾਕੀ ਦੇ ਸੰਸਾਰੀ ਨਹੀਂ | ਇਸੇ ਲਈ ਸਾਹਿਬ ਫ਼ੁਰਮਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਮਾਇਆ ਵਿਚ ਅੰਨਾਂ ਹੈ, ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੀ ਸਿਖਏਗਾ? ਜੇ ਕਦੇ ਧਨ ਦੌਲਤ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਾਧੂ, ਬਾਬੇ ਜਾਂ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਗੜੁੱਚ ਵੇਖੋਂ, ਸਮਝ ਲੈਣ ਕਿ ਉਹ ਅਧਿਆਤਮਕ ਤੌਰਤੇ ਖਾਕੀ ਨੰਗ ਹੈ | ਸਾਧਗਿਰੀ ਜਾਂ ਅਧਿਆਤਮਕ ਗੁਰੂਤਾ, ਆਪਾ ਰਹਿਤ ਮਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੁੰਗਰਦੀ ਹੈ | ਗੁਰਬਾਣੀ ਓਦੋਂ ਮਨ ਨੂੰ ਸੋਧਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਨ ਮੰਨ ਜਾਵੇ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਅਨੰਦ ਗੁਰਾਂ ਦੀ ਨਸੀਹਤ ਵਿੱਚ ਹੈ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਭ ਰੌਲ਼ਾ ਰੱਪਾ ਹੀ ਹੈ | ਰੱਬ ਜੀ ਵਲ ਮੁੜੋ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਪਾਵੋ ਤਾਂ ਕਿ ਕੋਈ ਸੇਧ ਮਿਲੇ | ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੱਗੇ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਤੋਂ ਡਿਗੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਰਹਿਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਾਰੇ :
ਮਾਣਸ ਮੂਰਤਿ ਨਾਨਕੁ ਨਾਮੁ ॥ ਕਰਣੀ ਕੁਤਾ ਦਰਿ ਫੁਰਮਾਨੁ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਜਾਣੈ ਮਿਹਮਾਨੁ ॥ ਤਾ ਕਿਛੁ ਦਰਗਹ ਪਾਵੈ ਮਾਨੁ ॥੪॥੪॥
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਇਹ ਇਨਸਾਨ ਸਿਰਫ ਨਾਮ ਮਾਤਰ ਹੀ ਇਨਸਾਨ ਹੈ; ਉਂਝ ਇਸ ਦਾ ਵਤੀਰਾ ਕੁੱਤੇ ਵਰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਮਾਲਿਕ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਖਾਣ ਖਾਤਰ ਹੁਕਮ ਵਜਾਉਂਦਾ ਹੈ | ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀਆਂ ਨਜਰਾਂ ਵਿਚ ਤਦੇ ਇਨਸਾਨ ਮਾਣ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇ ਉਹ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਤੇ ਚਲਕੇ, ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਇੱਕ ਮਹਿਮਾਨ ਬਣਕੇ ਜੀਵੇ |
ਕੁੱਤੇ ਵਾਲੀ ਨੀਅਤ ਨਾਲ ਜੀਣਾ ਸਾਨੂੰ ਇਨਸਾਨੀ ਪੱਖੋਂ ਡੇਗ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਤਦੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਇੱਕ ਮਹਿਮਾਨ ਬਣਕੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਿਉਂ? ਆਮ ਇਨਸਾਨ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਪੱਲੇ ਹੈ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦੇ ਦਈਏ? ਗੁਰੂ ਜੀ ਜੋ ਕੋਲ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਲੁਟਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੇਅੰਤ ਲਗਾਓ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਲਈ ਮਹਿਮਾਨ ਦੇ ਸੁਭਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ | ਮਹਿਮਾਨ ਇੱਕ ਬੇਗਾਨੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਲਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੇਜਮਾਨ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ ਉੱਤੇ ਮਲਕੀਅਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ | ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੇਜਮਾਨ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਚੀਜਾਂ ਜੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਵੀ ਆ ਜਾਣ ,ਨਾਲ ਜੁੜਦਾ ਨਹੀਂ | ਆਪਣੇ ਮੇਜ਼ਮਾਨ ਦੀਆਂ ਚੀਜਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹਿਮਾਨ ਪਾਸ ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਤਦੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੇ ਕਾਬਿਜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੋਹਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹੈ | ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੱਕ ਮਹਿਮਾਨ ਵਰਗੇ ਵਤੀਰੇ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰੱਖਕੇ ਜੀਵੋ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਤਾਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮੋਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਨਾ ਪਾ ਸਕੇ | ਗੁਰਾਂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਰਾਹ ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ, ਗੁਰਾਂ ਦੀ ਬਖਸ਼ਸ਼ ਨਾਲ, ਕਰਤਾਰ ਜੀ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਗੰਢ ਪਾਵੋ ਤਾਂ ਕਿ ਮਾਇਆ ਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਹੱਸੀ ਇਹ ਦੁਨੀਆ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਾ ਤੋੜ ਸਕੇ | ਕਰਤਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਇੰਝ ਮੋਹ ਕਰੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈਂਦਿਆਂ ਮਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਇੰਝ ਵਸਦੀ ਜਾਵੇ ਜਿਵੇਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਘਾਹ ਖਾਂਦੀ ਗਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਛੇ ਨੂੰ ਮਨ ਵਿੱਚ ਯਾਦ ਰੱਖਦੀ ਹੈ | ਇਸ ਨੂੰ ਆਖੀਦਾ ਹੈ ਪ੍ਰਭ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਜੀਣਾ | ਧਾਰਮਿਕ ਪਹਿਰਾਵੇ ਤਦੇ ਚੰਗੇ ਬਣਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਰਤਾਰ ਜੀ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਰੰਗਕੇ ਜੀਵੇ | ਕਰਤਾਰ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਰਹਿਕੇ , ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰੋਗੇ, ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂਗੇ ਤੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਫੈਸਲਾ ਲੋਵੋਗੇ, ਤਾਂ ਪਤਾ ਚੱਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਘੁੱਪ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਏ ਹੋ !
ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨਾਲ,
ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ
TREADING ON THE SLIPPERY PATHS
On 349/350, SGGS, there is First Guru’s shabda in which he points out our own created causes that rip us off our peace and create obstacles in getting imbued with our Creator. The Guru counsels us that to get rid of such kind of anxiety and pain, we must remain connected to Him. We will ponder over his shabda in this article. The Guru Sahib calls the world a game only to tell us that the deeds that don’t bring peace to the mind need not to be done. There is a story that once the Guru asked a question to a religious leader during a discourse, “Here is my needle, please return it to me at other side after your death.” The leader responded, “Sir, this is not possible to do.” Then the Guru asked him, “then why are you gathering this and that?” We have no concern if this story is accurate or untrue; however, we must understand the truth that we take nothing with us as we die. Then by stooping low, why do we amass wealth and other stuff? After all, how many needs do we have to live? They are not much. Instead most of our needs we have created ourselves by following a race of gathering wealth and other stuff. The contentment is not in involving in the unending worldly Maya race, instead it is in learning from those ones who remain in bliss without Maya. This is what the Guru explains in the essence of this shabda.
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧ ॥
ਤਾਲ ਮਦੀਰੇ ਘਟ ਕੇ ਘਾਟ ॥ ਦੋਲਕ ਦੁਨੀਆ ਵਾਜਹਿ ਵਾਜ ॥
ਨਾਰਦੁ ਨਾਚੈ ਕਲਿ ਕਾ ਭਾਉ ॥ ਜਤੀ ਸਤੀ ਕਹ ਰਾਖਹਿ ਪਾਉ ॥੧॥
ਤਾਲ ਮਦੀਰੇ ਘਟ ਕੇ ਘਾਟ ॥ ਦੋਲਕ ਦੁਨੀਆ ਵਾਜਹਿ ਵਾਜ ॥
ਨਾਰਦੁ ਨਾਚੈ ਕਲਿ ਕਾ ਭਾਉ ॥ ਜਤੀ ਸਤੀ ਕਹ ਰਾਖਹਿ ਪਾਉ ॥੧॥
Āsā mėhlā 1.
Ŧāl maḏīre gẖat ke gẖāt. Ḏolak ḏunī-ā vājėh vāj.
Nāraḏ nācẖai kal kā bẖā-o. Jaṯī saṯī kah rākẖahi pā-o. ||1||
Raag Asa, the bani of First Nanak.
In essence: The impulses of the mortal’s mind are like cymbals and ankle-bells and the worldly love is a drum; thus, all are emitting sounds continuously. The clever mortal dances in the love of Maya. Where is the place for the celibates (Truth lovers) and the men of truth?
This is a trap in which the greedy mind gets stuck, and the mortal keeps dancing. How can one have happiness? Hoping to enjoy happiness by creating environment that triggers worries is meaningless. The people pretend to wear smiles enveloped in worries. One can have peace of mind only if one lives by making the Creator’s memory a guiding light. It means if one starts a job or business, one should remember Him; if one establishes dealings with others, one should remember Him. Thus, if one lives in His memory, all the obstacles coming in one’s path will become easy to overcome. Even if one gets something profitable on other paths, the storms of anxiety start brewing. In quest of the Maya pursuits, the mind keeps twirling without any peace.
ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਵਿਟਹੁ ਕੁਰਬਾਣੁ ॥ ਅੰਧੀ ਦੁਨੀਆ ਸਾਹਿਬੁ ਜਾਣੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
Nānak nām vitahu kurbāṇ. Anḏẖī ḏunī-ā sāhib jāṇ. ||1|| Rahā-o.
Oh Nanak! I sacrifice to Ekankar’s name; except Him, the world is blind (in Maya). Pause.
What can the world, spiritually blind, teach us? Only Our Creator is the one who can show us a rightful path, because only He is not blinded in Maya; therefore, take His refuge. Why does the Guru call the world blind? This needs to be pondered over. The Guru says that the one who is blind in Maya cannot show path to others. What really the world has? Here is what it offers: trading in search of Maya that promotes exploitation, suppression, endless race for the wealth, recognition of the name, attraction of status and the sources of power that create chances to loot the common folks. If we ask it from where one can obtain peace of mind, it will point out the religious claimants who claim to have the Creator in their pockets, and to keep massive traffic to their shops, they are busy in slandering those who belong to their own category. Unfortunately, some people because of their spiritual craze and some inspired by their own selfish tasks gather in high numbers at such religious shops. But think as the Guru says that how that person who is spiritually blind can guide others? They have what the world has. Real light is with the Creator, but we don’t bother to turn toward Him.
Page 349-350
ਗੁਰੂ ਪਾਸਹੁ ਫਿਰਿ ਚੇਲਾ ਖਾਇ ॥ ਤਾਮਿ ਪਰੀਤਿ ਵਸੈ ਘਰਿ ਆਇ ॥
ਜੇ ਸਉ ਵਰ੍ਹਿਆ ਜੀਵਣ ਖਾਣੁ ॥ ਖਸਮ ਪਛਾਣੈ ਸੋ ਦਿਨੁ ਪਰਵਾਣੁ ॥੨॥
ਜੇ ਸਉ ਵਰ੍ਹਿਆ ਜੀਵਣ ਖਾਣੁ ॥ ਖਸਮ ਪਛਾਣੈ ਸੋ ਦਿਨੁ ਪਰਵਾਣੁ ॥੨॥
Gurū pāshu fir cẖelā kẖā-e. Ŧām parīṯ vasai gẖar ā-e.
Je sa-o var-hi-ā jīvaṇ kẖāṇ. Kẖasam pacẖẖāṇai so ḏin parvāṇ. ||2||
(The situation is real bad) The disciple adopts the Guru and lives with him just for eating; such a person’s life may be of hundred years long, but it is all about eating (useless). Acceptable to Him is the day when one recognizes Akalpurakh.
The Guru counsels us in the next verses that the world is lost in spiritual darkness so much that it has attached the social dealings and justice with ‘give and take’ principle:
ਦਰਸਨਿ ਦੇਖਿਐ ਦਇਆ ਨ ਹੋਇ ॥ ਲਏ ਦਿਤੇ ਵਿਣੁ ਰਹੈ ਨ ਕੋਇ ॥
ਰਾਜਾ ਨਿਆਉ ਕਰੇ ਹਥਿ ਹੋਇ ॥ ਕਹੈ ਖੁਦਾਇ ਨ ਮਾਨੈ ਕੋਇ ॥੩॥
ਰਾਜਾ ਨਿਆਉ ਕਰੇ ਹਥਿ ਹੋਇ ॥ ਕਹੈ ਖੁਦਾਇ ਨ ਮਾਨੈ ਕੋਇ ॥੩॥
Ḏarsan ḏekẖi-ai ḏa-i-ā na ho-e. La-e ḏiṯe viṇ rahai na ko-e.
Rājā ni-ā-o kare hath ho-e. Kahai kẖuḏā-e na mānai ko-e. ||3||
By merely seeing/meeting one another, one does not develop passion and mercy, because the people are more into giving and taking (general tendency that includes bribery and so on). Look at the king, he delivers justice if the fee is paid; even if one asks mercy in the name of the Creator, they don’t care though they consider themselves His believers.
Thus, in this world, the governments/rulers do not show passion just by looking at one’s plight; it is displayed when the fee is paid, because the world is into giving and taking; in the same manner, the world merely talks about the Creator, but no one believes in Him heartily, since they don’t help other ones even if in His name help is sought. Earlier, the Guru has mentioned that a disciple goes to a Guru just for eating (as today many Sikhs go to the Gurdwara to eat) is not really a disciple. That is why the Guru’s blessing doesn’t occur, because the Guru knows that the disciples’ hearts are not sincere. If you see a baba or a Guru drowned in Maya, must understand that such a person is spiritually bank-corrupt. The nature of becoming a ‘sadh’ or a ‘guru’ conceives in one if one becomes ego free. The Gurbani helps us in becoming spiritually enlightened if we strongly believe that the bliss and peace are obtained through the Guru’s advice; otherwise, all other stuff is just a commotion. Hence, turn toward Ekankar and fall in love with Him so that you can get a rightful direction. In the next verses, the Guru reflects on the low side of the world to guide us to get out of its trap:
ਮਾਣਸ ਮੂਰਤਿ ਨਾਨਕੁ ਨਾਮੁ ॥ ਕਰਣੀ ਕੁਤਾ ਦਰਿ ਫੁਰਮਾਨੁ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਜਾਣੈ ਮਿਹਮਾਨੁ ॥ ਤਾ ਕਿਛੁ ਦਰਗਹ ਪਾਵੈ ਮਾਨੁ ॥੪॥੪॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਜਾਣੈ ਮਿਹਮਾਨੁ ॥ ਤਾ ਕਿਛੁ ਦਰਗਹ ਪਾਵੈ ਮਾਨੁ ॥੪॥੪॥
Māṇas mūraṯ Nānak nām. Karṇī kuṯā ḏar furmān.
Gur parsāḏ jāṇai mihmān. Ŧā kicẖẖ ḏargėh pāvai mān. ||4||4||
Nanak says: the humans are humans only for name’s sake; their deeds are like the dog that serves the master for food. If with the Guru’s blessings, a human being deems him or her as Akalpurakh’s guest in this world, only then in His court, he or she can get honor.
Our mentality of being very selfish makes us small human-beings; that is the reason the Guru suggests us living in this world as a guest. Generally, we think that whatever we have, how can we just give it away? The Guru is not asking us to abandon what we have. To break away from our deep attachment, the Guru suggests us having no attachment with the materialistic things in such a way that we never suffer because of that. A guest goes to the host; there he eats, takes advice or gives advice but he never puts a claim on his host’s things. He doesn’t show ownership even on the host’s those things he likes dearly, because he remains content. The Guru tells us to keep the behavior of a guest in practice so that the attachment doesn’t succeed in making us go astray. In this way, fall in love with the Creator so strong that this world fails in breaking it. While remembering Akalpurakh, make sure His love flows incessantly within. This is called living in His love. Religious garbs look only then good if one lives but saturated in His love. If you while working, dealing with others, or taking a decision remain in His love ambiance, you will realize that you have come out of a pitch of darkness.
Wishes
Gurdeep Singh
www.gursoch.com
Books:-
Book name: A Self Portrait : BHAGAT KABIR
Author: Gurdeep Singh
Author's Website : www. gursoch.com
Year of Publishing: 2019
Language : English
Publisher : Unistar Books Pvt. Ltd
http://www.unistarbooks.com
Book name: Guru Nanak in His Own Words
Author Name: Gurdeep Singh
Author's Website : www. gursoch.com
Year of Publishing: 2016
Language : English
Publisher : Unistar Books Pvt. Ltd http://www.unistarbooks.com/…/4736-guru-nanak-in-his-own-wo…
Author Name: Gurdeep Singh
Author's Website : www. gursoch.com
Year of Publishing: 2011
Language : English
Publisher : Lahore Books
[(www.lahorepublishers.com)]
http://lahorepublishers.com/sikhism-books-en…/guru-messsage/
